شاخصه‌های کرسی آزاد اندیشی از منظر قرآن

هدف: هدف این پژوهش، تعیین ملاک‌ها و شاخصه‌های کرسی آزاد اندیشی بر اساس آیات قرآن بوده است. روش: برای پاسخ به این سؤال که آیا می‌توان مبانی‌ای را برای کرسی‌های آزاد اندیشی بر اساس قرآن یافت و آیا این کتاب عزیز می‌تواند ملاکهایی را در این رابطه ارائه دهد یا نه؛ نخست، تعریفی روشن از کرسی آزاداندیشی بیان شده تا هم بتوان تمایز آن را از کرسی مناظره فهمید و هم مصادیقی را از قرآن که نزدیک به شرایط ذکر شده باشد، دریافت. سپس شاخصه‌های آن، که عبارتند از: مجموع عوامل مورد نیاز در یک کرسی آزاد اندیشی و رعایت شده در قضایای مطرح‌شدۀ قرآن، بیان شده است. بدین منظور، آیات قرآن در این رابطه بررسی، نمونه‌های عملی آن مطالعه و از نظرات مفسّران و اندیشمندان اسلامی نیز استفاده شد. یافته‌ها: با نگاهی عمیق‌تر نسبت به آیات قرآن، می‌توان با قضایای زیادی برخورد کرد که یا به شکل صریح به برگزاری یک فضای آزاد گفتگویی اشاره دارند یا مواردی‌اند که با تأمل بیشتر می‌توان متوجه آنها شد. نتیجه‌گیری: شاخصه‌های کرسی آزاد اندیشی عبارتند از: حاکمیت روح آزاد‌ اندیشی و دوری از فشار و هیاهو، مستدل سخن گفتن، صبر و بردباری، توجه به افکار عمومی جامعه، برابری مجریان و داوران با دیگر افراد در بحث، پذیرش مبنا یا قدر مشترک در بحث، پرهیز از مراء‌ و جدال و مشاجره، خارج نشدن از مرز عدالت. وجود این ویژگی‌ها، فضای کرسی را فضایی برای پیدایش حق خواهد کرد.